რომელი საკვები აუმჯობესებს ტვინის მუშაობას?

ყველას სურს იცოდეს, რა სახის საკვები მიიღოს, ან პირიქით - რას აარიდოს თავი, რათა ტვინმა ეფექტურად იმუშაოს, გაიუმჯობესოს ფოკუსირებისა და დამახსოვრების უნარი, გაიხანგრძლივოს ტვინის აქტიური ფუნქციონირება. რასაკვირველია, არავის სსურს შეექმნას მეხსიერებისა და შემეცნების პრობლემები. საბედნიეროდ, არსებობს არაერთი მეცნიერულად დადასტურებული კვლევა, რომელიც მიგვითითებს რომელი საკვები და აქტივობები აუმჯობესებს ტვინის ფუნქციონირებას და პირიქით. როდესაც ვახსენებ ტვინს, ვგულისხმობ მთელს ნერვულ სისტემას, რადგან ჩვენს მოტორულ და მენტალურ უნარებზე ზურგის ტვინი და სხვადასხვა ორგანოს დამაკავშირებელი ნერვული უჯრედებიც არიან პასუხისმგებელნი. ძირითადად რეკომენდაციების ორი კატეგორია არსებობს:

1. პირველი მეტად ზოგადია, მასში შედის: რით უნდა ვიკვებოთ, რას ავარიდოთ თავი, რა უნდა ვაკეთოთ და რა უნდა ავკრძალოთ იმისათვის, რომ ტვინის მოდულაციას შევუწყოთ ხელი. რას ვგულისხმობ მოდულაციაში? მაგალითად - ძილის მოწესრიგებული რეჟიმს, სოციალური ინტერაქციების სიმრავლეს, დეპრესიისაგან თავის არიდებას - ყველაფერი ეს ზოგად ჯანმრთელობაზეც დადებით გავლენას ახდენს. ამჯერად არ გავამახვილებ ყურადღებას იმაზე რაც არაპირდაპირ მოქმედებს ტვინის ჯანმრთელობაზე, მინდა ვკონცენტრირდე იმაზე, რაც უშუალოდ უზრუნველყოფს მისი მუშაობის ეფექტურობის გაზრდას. თუმცა სანამ ამის განხილვას დავიწყებ მოკლედ განვიხილოთ ზოგადი კატეგორია: ხარისხიანი და ხანგრძლივი ძილი სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია ტვინის ადეკვატური მუშაობისათვის. თუ ძილის რეჟიმი მოუწესრიგებელი გაქვთ, თქვენ ვერ შეძლებთ კონცენტრირებას, ახალი ინფორმაციის შესწავლას. აქვე უნდა ვახსენოთ გულსისხლძარღვთა სისტემა და ვარჯიში. რეკომენდებულია კვირაში მინიმუმ 150-180 წუთი დავუთმოთ კარდიო ვარჯიშს. გულსისხლძარღვთა სისტემის მუშაობა პირდაპირ გავლენას ახდენს ტვინზე, რადგან სწორედ ამ სისტემის მეშვეობით მიეწოდება მას ჟანგბადი, გლუკოზა და სხვა საჭირო ნივთიერებები. თუ კი ყოველივე ეს ვერ ხერხდება და ტვინის რომელიმე ნაწილი ადეკვატურად ვერ მარაგდება სისხლით, ეს დამაზიანებლად მოქმედებს მასზე.
2. მეორე კატეგორიას კი მიეკუთვნება ის კონკრეტული ნივთიერებები, რომლებიც პირდაპირ მოქმედებენ ტვინის მუშაობის ხარისხზე, ნეირონების მედიატორულ უნარზე. აქვე დავაზუსტებ, რომ ნეირონები თავის ტვინში არსებული ნერვული უჯრედებია, რასაკვირველია არსებობენ სხვა სახის ნერვული უჯრედებიც. ერთ-ერთი ასეთია გლია. სიტყვა „გლია“ წებოს ნიშნავს. მიუხედავად იმისა, რომ დიდი ხნის განმავლობაში მეცნიერებს ეგონათ, რომ გლია მხოლოდ სტრქტურული და საყრდენი როლის მატარებელი იყო, იგი პასუხისმგებელია ნეირონების მეტაბოლიზმზე, შემეცნებისა და ფიქრის უნარზე. როდესაც ტვინის საკვებ ნივთიერებებზე ვსაუბრობთ, ხშირად ვახსენებთ საწვავს. მაგალითისთვის, ტვინის საწვავია გლუკოზა (რომელიც იგივე ჩვენს სისხლში არსებული შაქარია) ხოლო იმ ადამიანებში, რომლებიც ცხიმოვან ნახშირწყლებს მცირე რაოდენობით იღებენ ან კეტოგენურ დიეტაზე არიან, ტვინი გლუკოზასთან ერთად კეტონებს იყენებს. ნეირონების უშუალოდ სტრუქტურულ მთლიანობასა და მათი ადგილმდებარეობის განსაზღვრაზე კი ცხიმია პასუხისმგებელი. სწორედ ცხიმოვანი ნივთიერებითაა აგებული ნეირონებისა და სხვა ტიპის ნერვული უჯრედების მემბრანები. ე.წ. ორშრიანი გარსები. სწორედ ამ შრეების მეშვეობით ხორციელდება უჯრედებს შორის კავშირი, ეს კი საფუძველია ფიქრის, ქმედებების და ყველაფერ იმის, რასაც ყოველდღიურად ვაკეთებთ.